Smrtna kazna je u Srbiji primenjivana skoro dva vijeka. Ne postoje precizni podaci, ali se veruje da je u tom periodu izvršeno oko 4.500 pogubljenja za različite zločine, koji nisu nužno bila ubistva.
 |
| YouTube screenshot |
Istorija smrtne kazne u Srbiji bila je duga dva veka, a primenjivana je od 1804. godine. Kazna je vršena za najrazličitija dela – od ubistva i krađa, do vanbračnih polnih odnosa koji su se najčešće odnosili na incest. Izvršavana je streljanjem, vešanjem, bičevanjem, a ponekad vrlo okrutno – lomljenjem točkom osuđenog, dok je telo posle pogubljenja javno izlagano, nekada i do samog raspadanja.
Okrutna praksa točka ukinuta je ukunuta 1858. godine, kada je i definisano da se smrtna kazna može vršiti isključivo streljanjem, a 1860. definisana su krivična dela kada se može primeniti. Veleizdaja je bilo jedno od njih.
Udruženje „Srbija protiv smrtne kazne“ na svom sajtu je objavilo bazu osuđenika na smrt u Srbiji i svim državama, čiji deo je bila, od uvođenja do njenog ukidanja 2002. godine.
Prema ovim podacima, u Srbiji su dve Marije osuđene na smrt zbog čedomorstva, jedna 1822. a druga 1833. godine. Obe su svoju decu udavile, a drugu Mariju je pomilovao knez Miloš.
Sud u Kragujevcu je 1820. godine Jovana Nedeljkova osudio na vešala zbog otmice devoke, dok su četvorica njegovih pomagača osuđena na zatvor i po 200 batina.
Zbog pobune su osuđivani učesnici Topolske, Katanske i Timočke bune.
Smrtna kazna za krađu je u Srbiji ukinuta 1902. godine, a od 1905. pogubljenja u Beogradu više nisu bila javna.
Prema zvaničnim statistikama, od 1889. do 1914. u Srbiji je osuđeno na smrt 600 lica, a pogubljeno njih 344.
Zbog terorizma 23 presude
Evidencija „Srbije protiv smrtne kazne“ beleži 23 presude na smrtnu kaznu zbog terorizma. Među njima su i atentatori, zaverenici i drugi učesnici atentata na kneza Mihaila Obrenovića. Ukupno njih 18.
Nova država posle Prvog svetskog rata donela je različitu pravnu praksu, koja je ujednačena tek 1929. donošenjem jedinstvenog Krivičnog zakonika. On je predvideo pogubljenje vešanjem, a izuzetak su bile smrtne kazne vojnih sudova koje su izvršavane streljanjem.
Prema zvaničnim statistikama, od 1920. do 1940. u Srbiji je izrečeno 459, a izvršene su 232 smrtne presude.
„Narodni neprijatelji“
Kraj Drugog svetskog rata doneo je novi talas smrtnih kazni, pre svega kolaboracionista, ratih zločinaca i „narodnih neprijatelja“. Tako je najpoznatiji osuđenik na smrt postao Dragoljub Draža Mihailović. Prema nekim podacima, u Srbiji je pogubljeno više hiljada posleratnih osuđenika.
Reforma od 1959. godine ublažila je strogost krivičnog zakonodavstva, smanjen je broj krivičnih dela za koja se izriče i ukinuta je smrtna kazna za imovinski kriminalitet. Takođe je ukinuto vešanje, a kao jedini način pogubljenja ostalo je streljanje i to tako što od osam policajaca u vodu ima puške s bojevom municijom, a polovina sa ćorcima.
Ustav SRJ iz od 1992. godine ukinu je smrtnu kaznu za krivična dela propisana saveznim zakonima (genocid, ratni zločini, politički i vojni delikti), ali su federalne jedinice do 2002. godine zadržale pravo da propisuju smrtnu kaznu za dela iz svoje nadležnosti (ubistvo i razbojništvo).
Poslednja izvršenja
Poslednja smrtna kazna u Beogradu izvršena je početkom sedamdesetih godina u Centralnom zatvoru nad Milanom Gutićem i Savom Lisovcem, koji su 1969. godine osuđeni zbog ubistva beogradskog taksiste Tiosava Jankovića.
Posljednja smrtna kazna u Srbiji izvršena je 14. februara 1992. godine, kada je pogubljen Johan Drozdek. Osuđen je na smrt 1988. zbog silovanja i ubistva šestogodišnje djevojčice Ivane Salijević iz Karavukova, a strijeljan četiri godine kasnije u Okružnom zatvoru u Somboru.
Drozdek je zločin počinio u Karavukovu, mjestu nadomak Odžaka, kako bi se osvetio Ivaninom ocu, jer mu, kako je kasnije rekao na suđenju, "nije dao bicikl". On je ipak uzeo taj bicikl i na njemu odvezao djevojčicu do seoskog groblja, gdje ju je prvo ubio, a potom silovao. Komšije iz Karavukova kod Sombora su vidjele Johana kako na biciklu nekuda odvozi malu Ivanu. Obećao joj je čokoladicu, ako se provoza s njim. Na osnovu tragova na velikoj cigli, nađenoj pored Ivaninog tijela, utvrđeno je da je dijete koje se otimalo i vrištalo, najprije usmrtio, a zatim silovao.
Drozdek na suđenju nije poricao zločin. Tada je rekao da mu je motiv bio to što mu "Džemo nije dao bicikl" i da u bijesu nije znao šta radi. Ispričao je da ga je "mala nervirala kada je počela da plače i sve glasnije moli da je vrati kući".
"Kajem se, nije trebalo da je ubijem", dodao je Drozdek, koji je osuđen na smrt.
Нема коментара:
Постави коментар